Α) ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΒΛΕΦΑΡΟΠΤΩΣΗ

Πρόκειται για πτώση του άνω βλεφάρου που εμφανίζεται κατά τη γέννηση. Μπορεί να αφορά στο ένα ή και στα δύο μάτια και οφείλεται σε δυσγενεσία του ανελκτήρα μυός, του μυός δηλαδή που είναι υπεύθυνος για την προς τα πάνω κίνηση του άνω βλεφάρου.  Σε ορισμένες περιπτώσεις συνυπάρχει και αδυναμία του άνω ορθού μυός να στρέψει τον βολβό προς τα πάνω.

Όταν το πτωτικό βλέφαρο βρίσκεται σε τόσο χαμηλή θέση που καλύπτει τον οπτικό άξονα υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει το μάτι σε αμβλυωπία (τεμπελιά) λόγω παρεμπόδισης της όρασης. Πολλά παιδιά με βλεφαρόπτωση υιοθετούν μια προς τα πάνω αντισταθμιστική θέση της κεφαλής με σκοπό να απελευθερωθεί ο οπτικός άξονας.

Η αντιμετώπιση της συγγενούς βλεφαρόπτωσης είναι χειρουργική. Εφόσον υπάρχει κάποιος βαθμός λειτουργικότητας του ανελκτήρα μυός επιλέγεται η τεχνική της μετάθεσης και βράχυνσης του μυός. Όταν η λειτουργικότητα του ανελκτήρα είναι ελάχιστη ή λείπει τελείως η ανάρτηση του βλεφάρου από τον μετωπιαίο μύ είναι η καταλληλότερη τεχνική. Η επέμβαση πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό για την αποφυγή της αμβλυωπίας.


Β)  ΕΠΙΚΑΝΘΟΣ

Πρόκειται για την παρουσία πτυχής του δέρματος στην περιοχή του έσω κανθού, συνήθως και στα δύο μάτια. Δημιουργείται λόγω καθυστέρησης της διάπλασης των οστών του προσώπου ή αποτελεί απλώς πτυχή δέρματος και υποδόριου. Συνήθως δίνει την ψευδή εντύπωση συγκλίνοντα στραβισμού (ψευδοστραβισμός).

Διακρίνονται τρεις μορφές επικάνθου :

  • Ταρσικός,  η πιο συχνή μορφή, η πτυχή είναι πιο εμφανής στο άνω βλέφαρο.
  • Ανάστροφος, απαντάται σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις του κληρονομικού συνδρόμου βλεφαροφίμωσης.
  • Βλεφαρικός, η πτυχή εντοπίζεται τόσο στο πάνω όσο και στο κάτω βλέφαρο.

Η φυσιολογική ανάπτυξη των οστών του προσώπου μπορεί να οδηγήσει σε εξάλειψη του επικάνθου, έτσι αν δεν υπάρχει άλλη βλεφαρική ανωμαλία απλώς περιμένουμε την ολοκλήρωση της ωρίμανσης του προσώπου. Η χειρουργική θεραπεία όταν κριθεί αναγκαία αποβλέπει στην αισθητική αποκατάσταση.


Γ)  ΧΑΛΑΖΙΟ – ΚΡΙΘΑΡΑΚΙ

Το χαλάζιο αποτελεί κύστη κατακράτησης σμηγματωδών εκκρίσεων μετά από απόφραξη ενός εκ των σμηγματογόνων πόρων του πάνω ή του κάτω βλεφάρου (αδένες του Meibomius). Τις περισσότερες φορές είναι ένα ανώδυνο σαφώς περιγεγραμμένο οζίδιο, άλλοτε άλλου μεγέθους, δεν είναι λίγες όμως οι φορές που συνοδεύεται από φλεγμονή και πόνο ιδίως στην περίπτωση που επιμολυνθεί. Άτομα με ροδόχρου ακμή ή σμηγματορροϊκή δερματίτιδα εμφανίζουν συχνότερα χαλάζια και μερικές φορές υποτροπιάζοντα ή πολλαπλά. Η αρχική θεραπεία είναι πάντοτε συντηρητική με αντιβιοτική ή και κορτιζονούχο αλοιφή και ζεστές κομπρέσες. Τα μεγάλα χαλάζια που δεν ανταποκρίνονται στην τοπική αγωγή μπορούν να εξαιρεθούν χειρουργικά.

Η κριθή (κριθαράκι) αποτελεί πυώδη φλεγμονή των αδένων του Zeis στο χείλος του βλεφάρου ανάμεσα στις βλεφαρίδες. Εμφανίζεται ως επώδυνη διόγκωση που οδηγεί σε απόστημα του οποίου η κορυφή προβάλει κοντά στη βάση μιας βλεφαρίδας. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει θερμά επιθέματα, τοπικά αντιβιοτικά και σε βαριές περιπτώσεις συστηματικά αντιβιοτικά.


Δ)  ΒΛΕΦΑΡΙΤΙΔΑ

Η χρόνια βλεφαρίτιδα αποτελεί μια πολύ συχνή πάθηση, με εξάρσεις και υφέσεις,  που αφορά και στα δύο μάτια. Διακρίνουμε τρείς τύπους :

Πρόσθια, η οποία μπορεί να είναι σταφυλοκοκκική, σμηγματορροϊκή ή μικτή
Οπίσθια, δυσλειτουργία μεϊβομιανών αδένων ή μεϊβομιανίτιδα
Μικτή  μορφή, πρόσθια και οπίσθια

Στη παθογένεια της νόσου παίζουν ρόλο για τη μεν πρόσθια σταφυλοκοκκική μορφή η σταφυλοκοκκική λοίμωξη των βλεφαρικών χειλέων και αδένων, για τη πρόσθια σμηγματορροϊκή μορφή η παρουσία σμηγματορροϊκής δερματίτιδας , ενώ για την οπίσθια μορφή η δυσλειτουργία των μεϊβομιανών αδένων.  Η  σμηγματόρροια  μπορεί να προσβάλει επίσης το τριχωτό της κεφαλής, τη περιοχή γύρω από τη μύτη και πίσω από τα αυτιά.

Τα συμπτώματα της βλεφαρίτιδας ποικίλουν σε ένταση και σε συχνότητα από άτομο σε άτομο και ανάλογα με τις διαταραχές που δευτεροπαθώς έχουν δημιουργηθεί στη δακρυϊκή στιβάδα, στον επιπεφυκότα και στον κερατοειδή. Τα κύρια ενοχλήματα είναι ο καύσος, ο κνησμός, το αίσθημα ξένου σώματος, η φωτοφοβία, η ερυθρότητα και ανεύρεση εφελκίδων (λέπια-πιτυρίδα) στα βλεφαρικά χείλη.  Η όλη εικόνα έχει εξάρσεις και υφέσεις ενώ συχνά τα ενοχλήματα είναι εντονότερα τις  πρωινές ώρες. Χαρακτηριστικά τα παιδιά τρίβουν συχνά τα μάτια τους και παραπονούνται για αστάθεια και κόπωση της όρασης. Οι γονείς πολλές φορές αναγνωρίζουν τα σημεία σμηγματορροϊκής δερματίτιδας στο κεφάλι και στο πρόσωπο του παιδιού.

Η θεραπεία καθορίζεται από τον οφθαλμίατρο ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, τηγενική του υγεία και το ιστορικό του. Περιλαμβάνει :

  • Θερμά επιθέματα (κομπρέσες)
  • Απαλός καθαρισμός των βλεφαρίδων με παιδικό σαμπουάν αραιωμένο με χλιαρό νερό για την απομάκρυνση των εφελκίδων.
  • Αντιβιοτικές αλοιφές
  • Χρήση τεχνητών δακρύων

Γενικοί κανόνες υγιεινής (συχνό πλύσιμο των χεριών, αποτρέπουμε τα παιδιά από το τρίψιμο των ματιών)